logo-image

कर्पूरी ठाकुर के अलावा अब तक 48 लोगों को मिल चुका है भारत रत्न, यहां देखें पूरी लिस्ट

Bharat Ratna: देश में अब तक अब तक 49 लोगों को देश के सर्वोच्च सम्मान भारत रत्न से सम्मानित किया जा चुका है.

Updated on: 23 Jan 2024, 10:41 PM

नई दिल्ली:

Bharat Ratna: बिहार के पूर्व मुख्यमंत्री और जननायक कर्पूरी ठाकुर को भारत सरकार ने भारत रत्न देने का ऐलान किया है. इसी के साथ ही अब तक 49 लोगों को देश के सर्वोच्च सम्मान भारत रत्न से सम्मानित किया जा चुका है. इनमें से 17 लोगों को मरणोपरांत भारत रत्न दिया गया है. भारत रत्न पाने वालों में क्रिकेट के भगवान कहे जाने वाले सचिन तेंदुलकर का नाम भी शामिल है. भारत के पहले प्रधानमंत्री जवाहर लाल नेहरू से लेकर पूर्व राष्ट्रपति प्रणब मुखर्जी को भी भारत रत्न से सम्मानिक किया जा चुका है. भारत सरकार हर साल 26 जनवरी यानी गणतंत्र दिवस के मौके पर देश के सर्वोच्च सम्मान से सम्मानित करती है.

इस सूची में अब प्रमुख गांधीवादी समाजवादी नेता और बिहार के पूर्व मुख्यमंत्री कर्पूरी ठाकुर का नाम भी शामिल हो गया है. वह दिसंबर 1970 से जून 1971 और दिसंबर 1977 से अप्रैल 1979 तक बिहार के मुख्यमंत्री रहे. 17 फरवरी 1988 को कर्पूरी ठाकुर का निधन हो गया. भारत रत्न देने की शुरुआत 1954 में हुई थी. यह सम्मान जाति, व्यवसाय, स्थिति या लिंग की भेदभाव के बिना अपने क्षेत्र में उत्कृष्ट काम करने वाले व्यक्ति को दिया जाता है.

अब तक भारत रत्न पुरस्कार पाने वालों की सूची

1. चक्रवर्ती राजगोपालाचारी (राजनेता, लेखक, वकील और स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1954

2. सर्वपल्ली राधाकृष्णन (दार्शनिक, राजनीतिज्ञ और भारत के पूर्व राष्ट्रपति)- 1954

3. चन्द्रशेखर वेंकट रमन (भौतिक विज्ञानी)- 1954

4. भगवान दास (स्वतंत्रता कार्यकर्ता, दार्शनिक और शिक्षाविद्)- 1955

5. मोक्षगुंडम विश्वेश्वरैया (सिविल इंजीनियर, राजनेता और मैसूर के दीवान)- 1955

6. जवाहरलाल नेहरू (स्वतंत्रता कार्यकर्ता, लेखक और भारत के पूर्व प्रधान मंत्री)- 1955

7. गोविंद बल्लभ पंत (स्वतंत्रता सेनानी)- 1957

8. धोंडो केशव कर्वे (समाज सुधारक और शिक्षक)- 1958

9. बिधान चंद्र रॉय (चिकित्सक, राजनीतिक नेता, परोपकारी, शिक्षाविद् और सामाजिक कार्यकर्ता) - 1961

10. पुरूषोत्तम दास टंडन (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1961

11. राजेंद्र प्रसाद (स्वतंत्रता कार्यकर्ता, वकील, राजनेता, विद्वान और भारत के पूर्व राष्ट्रपति)- 1962

12. जाकिर हुसैन (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1963

13. पांडुरंग वामन काणे (इंडोलॉजिस्ट और संस्कृत विद्वान)-1963

14. लाल बहादुर शास्त्री (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता और भारत के पूर्व प्रधान मंत्री)- 1966

15. इंदिरा गांधी (राजनीतिज्ञ और भारत की पूर्व प्रधान मंत्री)-1971

16. वराहगिरी वेंकट गिरी (स्वतंत्रता कार्यकर्ता और भारत के पूर्व राष्ट्रपति)-1975

17. कुमारस्वामी कामराज (मरणोपरांत) (राजनेता और तमिलनाडु के पूर्व मुख्यमंत्री)- 1976

18. मदर मैरी टेरेसा बोजाक्सीहु (मदर टेरेसा) (मिशनरीज ऑफ चैरिटी की संस्थापक)- 1980

19. विनोबा भावे (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता, समाज सुधारक)-1983

20. खान अब्दुल गफ्फार खान (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)-1987

21. मरुदुर गोपालन रामचन्द्रन (मरणोपरांत) (अभिनेता से राजनेता बने)-1988

22. भीम राव रामजी अम्बेडकर (मरणोपरांत) (समाज सुधारक)-1990

23. नेल्सन रोलीहलाहला मंडेला (रंगभेद विरोधी कार्यकर्ता)- 1990

24. राजीव गांधी (मरणोपरांत) (राजनेता और भारत के पूर्व प्रधान मंत्री)-1991

25. सरदार वल्लभभाई पटेल (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1991

26. मोरारजी रणछोड़जी देसाई (स्वतंत्रता कार्यकर्ता और भारत के प्रधान मंत्री)- 1991

27. मौलाना अबुल कलाम आज़ाद (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)-1992

28. जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा (उद्योगपति)- 1992

29. सत्यजीत रे (फिल्म निर्माता)- 1992

30. गुलज़ारी लाल नंदा (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1997

31. अरुणा आसफ अली (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1997

32. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम (एयरोस्पेस, रक्षा वैज्ञानिक और भारत के पूर्व राष्ट्रपति)-1997

33. मदुरै शन्मुखवदिवु सुब्बुलक्ष्मी (कर्नाटक शास्त्रीय गायिका)-1998

34. चिदम्बरम सुब्रमण्यम (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1998

35. जयप्रकाश नारायण (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता, समाज सुधारक)- 1999

36. अमर्त्य सेन (अर्थशास्त्री)- 1999

37. लोकप्रिय गोपीनाथ बोरदोलोई (मरणोपरांत) (स्वतंत्रता कार्यकर्ता)- 1999

38. रविशंकर (सितार वादक) - 1999

39. लता दीनानाथ मंगेशकर (पार्श्व गायिका)- 2001

40. उस्ताद बिस्मिल्लाह खान (हिंदुस्तानी शास्त्रीय शहनाई वादक)- 2001

41. भीमसेन गुरुराज जोशी (हिंदुस्तानी शास्त्रीय गायक)- 2009

42. सी. एन. आर. राव (रसायनज्ञ और प्रोफेसर)- 2014

43. सचिन रमेश तेंदुलकर (क्रिकेटर)- 2014

44. अटल बिहारी वाजपेयी (राजनेता और भारत के पूर्व प्रधान मंत्री)- 2015

45. मदन मोहन मालवीय (मरणोपरांत) (विद्वान और शिक्षा सुधारक)- 2015

46. ​​नानाजी देशमुख (मरणोपरांत) (सामाजिक कार्यकर्ता)- 2019

47. भूपेन्द्र कुमार हजारिका (मरणोपरांत) (पार्श्व गायक, गीतकार, संगीतकार, कवि और फिल्म निर्माता)- 2019

48. प्रणब मुखर्जी (राजनेता और भारत के पूर्व राष्ट्रपति)- 2019

49. कर्पूरी ठाकुर (मरणोपरांत) (राजनेता और बिहार के पूर्व मुख्यमंत्री)- 2024